"Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2025" ΚΑΙ "Ο ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ) ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2025" – ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΕΑΠΕΚ

Fri Apr 4, 2025

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ) επιθυμεί να εκφράσει τις θέσεις του αναφορικά με:

• Την Πρόταση Νόμου "Ο περί Προώθησης και Ενθάρρυνσης της Χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025"
• Το Τροποποιητικό Νομοσχέδιο "Ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025"

Οι εν λόγω νομοθετικές τροποποιήσεις μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της ενεργειακής μετάβασης. Ωστόσο, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή ενσωμάτωση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η προστασία των καταναλωτών και η εύρυθμη λειτουργία του ενεργειακού συστήματος, απαιτούνται συγκεκριμένες βελτιώσεις και προσαρμογές.

Δικαίωμα στην Ιδιοκατανάλωση – Η ανάγκη προστασίας των καταναλωτών

Η πρόσφατη πρακτική περικοπής της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά συστήματα πλήττει το δικαίωμα των καταναλωτών στην ιδιοκατανάλωση, καταστρατηγεί το δικαίωμα-εργαλείο της απόκρισης ζήτησης και δημιουργεί αβεβαιότητα για το μέλλον των ΑΠΕ. Παρότι η ανάγκη διατήρησης της ευστάθειας του δικτύου είναι κατανοητή, η επιλογή αυθαίρετων αποκοπών αντί σύγχρονων τεχνολογικών λύσεων αποτελεί μια αναχρονιστική προσέγγιση.

Η στέρηση του δικαιώματος αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης ενέργειας, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν τεχνικές δυνατότητες αποφυγής των ολιστικών περικοπών παραγωγής, είναι μια πρακτική που ο ΣΕΑΠΕΚ θεωρεί άδικη και ενδεχομένως παράνομη.

Στο πλαίσιο αυτό, εισηγούμαστε όπως η ΡΑΕΚ καλέσει τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ) να εξετάσει την εφαρμογή του ειδικού εξοπλισμού ελεγχόμενης έγχυσης ενέργειας (export limitation) σε όλα τα συστήματα ΑΠΕ ιδιοκατανάλωσης. Έτσι, θα μπορεί να ελέγχεται το όριο έγχυσης παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ στο Δίκτυο της χώρας, μόνιμα ή παροδικά, από μηδενική έγχυση μέχρι όποιου ορίου απαιτείται για τη διασφάλιση της απαραίτητης και μη αμφισβητούμενης ευστάθειας. Παράλληλα, διασφαλίζεται ότι η τοπικά παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ αξιοποιείται από τον ίδιο τον καταναλωτή στο μέγιστο δυνατό βαθμό.

Αλλαγή στη Μεθοδολογία Αδειοδότησης και Καθεστώτα Στήριξης

Σημαντική είναι επίσης η ανάγκη αλλαγής στη μεθοδολογία αδειοδότησης και στον καθορισμό ορίων ισχύος στα καθεστώτα στήριξης των συστημάτων ΑΠΕ, η οποία σήμερα βασίζεται στην ονομαστική εγκατεστημένη ισχύ (Wp) και όχι στην πραγματική ικανότητα έκχυσης ενέργειας στο δίκτυο (W ή VA). Ο ΣΕΑΠΕΚ εισηγείται όπως η ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας εξετάσουν το ενδεχόμενο αδειοδότησης βάσει της πραγματικής έκχυσης ενέργειας, επιτρέποντας έτσι πιο ορθολογική διαχείριση του δικτύου και διευκολύνοντας την ενσωμάτωση νέων συστημάτων αποθήκευσης. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα καλύτερης αξιοποίησης των ΑΠΕ, χωρίς να δημιουργούνται τεχνητοί περιορισμοί που αποτρέπουν τους καταναλωτές από το να επενδύσουν σε έξυπνες και ευέλικτες μονάδες παραγωγής, αποθήκευσης και χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ.

Η υφιστάμενη μέθοδος αδειοδότησης έχει ως αποτέλεσμα την υπερεκτίμηση του φορτίου στο δίκτυο, καθώς η εγκατεστημένη ισχύς ενός φωτοβολταϊκού συστήματος δεν αντανακλά πάντα την πραγματική ισχύ-ενέργεια που εγχέεται στο δίκτυο. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία τεχνητών περιορισμών, που συχνά επιβάλλονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι τεχνολογικές εξελίξεις και η πραγματική δυνατότητα διαχείρισης του ηλεκτρικού φορτίου.

Άλλωστε, αυτό επιτάσσει και η εισαγωγή των ευέλικτων συνδέσεων στην αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη Ρύθμιση της Αγοράς Ηλεκτρισμού. Με την αναθεώρηση του μοντέλου αδειοδότησης , θα ενθαρρυνθεί η ενσωμάτωση τεχνολογιών αποθήκευσης, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να σχεδιάσουν τα συστήματά τους με βάση την πραγματική τους ενεργειακή ανάγκη και όχι με βάση αυθαίρετους περιορισμούς στην εγκατεστημένη ισχύ. Αυτό θα οδηγήσει σε πιο ευέλικτη και αποτελεσματική χρήση του δικτύου, μειώνοντας την εξάρτηση από συμβατικές μορφές ενέργειας και ενισχύοντας την ενεργειακή αυτάρκεια των καταναλωτών.

Ο Ρόλος του Καταναλωτή – Από Παθητικός Δέκτης σε Ενεργό Συμμετέχοντα

Ο τρόπος με τον οποίο οι Διαχειριστές του ηλεκτρικού Δικτύου της χώρας προσεγγίζουν το θέμα των περικοπών πρέπει να αλλάξει. Ο καταναλωτής, ως χρήστης του δικτύου, πρέπει να παροτρυνθεί να χρησιμοποιεί την παραγόμενη ενέργεια από το φωτοβολταϊκό του σύστημα στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Η διαχείριση της ενέργειας δεν μπορεί να στηρίζεται σε αποκοπές, αλλά στην έξυπνη αξιοποίηση των διαθέσιμων τεχνολογιών και στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Την ίδια στιγμή η σχέση του καταναλωτή-αυτοπαραγωγού με το ηλεκτρικό δίκτυο πρέπει να ορίζεται στην επιρροή του στο σημείο σύνδεσης, είτε αυτό αφορά την κατανάλωση (απορρόφηση) ενέργειας ή την εξαγωγή (έγχυση) ενέργειας.

Ο ΣΕΑΠΕΚ θεωρεί ότι ο καταναλωτής πρέπει να ενθαρρύνεται να χρησιμοποιεί την ενέργεια που παράγει σε πραγματικό χρόνο. Αντί να του επιβάλλεται αποκοπή, μπορεί να προσαρμόζει τη χρήση των ηλεκτρικών του συσκευών ανάλογα με την παραγωγή του φωτοβολταϊκού του, να τις ενεργοποιεί τις ώρες αιχμής παραγωγής και να αξιοποιεί έξυπνα ενεργειακά συστήματα για μέγιστη αυτάρκεια. Η ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών στο ενεργειακό σύστημα είναι το κλειδί για μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση.

Ταυτόχρονα, η συνολική στρατηγική της χώρας για την ενεργειακή μετάβαση πρέπει να διαμορφωθεί στη βάση της μέγιστης δυνατής αυτονομίας και αυτάρκειας των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Η παρούσα κατάσταση, όπου τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις καλούνται να επενδύσουν σε τεχνολογίες αποθήκευσης αλλά στη συνέχεια τους στερείται το δικαίωμα στην αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση, δημιουργεί σύγχυση και αποθαρρύνει την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ. Για να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος, απαιτείται συνδυασμός πολιτικής βούλησης, τεχνικών λύσεων και ρυθμιστικών αλλαγών, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των ΑΠΕ και θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην ενεργειακή μετάβαση.

Τέλος, ο ΣΕΑΠΕΚ καλεί τη Βουλή να διασφαλίσει ότι οι τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου θα προστατεύσουν το δικαίωμα στην ιδιοκατανάλωση, θα προωθήσουν σύγχρονες λύσεις διαχείρισης της ενέργειας αντί για περιοριστικές πρακτικές, και θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για ένα δίκαιο και αποδοτικό ενεργειακό σύστημα, προς όφελος της οικονομίας, των καταναλωτών και της πράσινης μετάβασης της χώρας.